Έφτασε ο πλανήτης μας το πρώτο κλιματικό σημείο καμπής;

Μια νέα έκθεση του Πανεπιστημίου του Exeter, συγκεντρώνοντας πάνω  από 60 επιστήμονες και δεκαετίες έρευνας στα κρίσιμα οικοσυστήματα (όπως οι κοραλλιογενείς ύφαλοι, οι παγετώνες και τα τροπικά δάση), επιβεβαιώνει ένα επικίνδυνο σημείο καμπής για το κλίμα. 

Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι πεθαίνουν σήμερα με ρυθμό ταχύτερο από ό,τι μπορούν να ανακάμψουν σε παγκόσμια κλίμακα, καθιστώντας εξαιρετικά δύσκολο τον μετριασμό των επιπτώσεων της καταστροφής τους. 

Όπως συμβαίνει με όλα τα φυσικά οικοσυστήματα, οι κοραλλιογενείς ύφαλοι – και κατά συνέπεια η καταστροφή τους – δεν αποτελούν μεμονωμένο ζήτημα. Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι αποτελούν hotspot βιοποικιλότητας, υποστηρίζοντας σχεδόν το 25% της παγκόσμιας βιοποικιλότητας, πράγμα που σημαίνει ότι η καταστροφή τους επηρεάζει αρνητικά και την αλιεία και την επιβίωση των παράκτιων περιοχών. Όταν οι κοραλλιογενείς ύφαλοι καταρρέουν, καταρρέει μαζί τους ολόκληρη η αρχιτεκτονική του οικοσυστήματος: τα ψάρια των υφάλων χάνουν το καταφύγιό τους, οι γόνοι χάνουν τις περιοχές αναπαραγωγής τους, η θαλάσσια τροφική αλυσίδα απειλείται, οι κοινότητες χάνουν τόσο το εισόδημά τους όσο και την προστασία τους από τα φυσικά στοιχεία όπως οι καταιγίδες.

Ο όρος «αλληλοσυνδεόμενη καμπή» αναφέρεται ακριβώς σε αυτό το φαινόμενο ντόμινο, όπου μια σημαντική αλλαγή στο οικοσύστημα και το κλίμα δημιουργεί ένα κυματικό φαινόμενο αλλαγών. 

Σύμφωνα με τους συγγραφείς της έκθεσης του Exeter, οι κοραλλιογενείς ύφαλοι έφτασαν σε αυτό το σημείο καμπής ήδη στους 1,2 βαθμούς υπερθέρμανσης του πλανήτη, ενώ σήμερα βρισκόμαστε στο 1,4: μια διαφορά διόλου αμελητέα για τα εύθραυστα και ζωτικής σημασίας οικοσυστήματα. Ενώ οι επιστήμονες παρατηρούν περιφερειακές διαφορές που μπορεί να αποτελούν λόγο για ελπίδα, η παγκόσμια εικόνα δείχνει μια εμφανή μείωση. 

Ο  Luke McMillan, του Ocean Uprising, σημειώνει: 

«Τείνουμε να φανταζόμαστε τα σημεία καμπής ως μεμονωμένες στιγμές, δραματικές και ορατές. Στην πραγματικότητα, εξελίσσονται αθόρυβα μέχρι να είναι πολύ αργά για να αντιστραφούν. Ένας κοραλλιογενής ύφαλος δεν εκρήγνυται όταν πεθαίνει. Σβήνει… Είναι η σταδιακότητα που τον κάνει τόσο επικίνδυνο. Μπορείς να πείσεις τον εαυτό σου ότι δεν συμβαίνει τίποτα μέχρι να αλλάξουν τα πάντα».

Όμως, ενώ τα φυσικά συστήματα χρειάζονται έως και αιώνες για να αλλάξουν, η ανθρώπινη συμπεριφορά, οι πολιτικές και οι πρακτικές μπορούν να μεταστραφούν μέσα σε λίγα χρόνια, όταν υπάρχει γνώση και βούληση. Τα δεδομένα σκιαγραφούν μια σαφή εικόνα των περιορισμένων πόρων και δυνατοτήτων της Γης και μας προτρέπουν να επικεντρωθούμε τόσο στις παγκόσμιες πολιτικές όσο και στην τοπική εφαρμογή τους.
Σύντομα, και πριν την επόμενη ανεπανόρθωτη εξέλιξη.